Recept: risotto alla pilota
De dag begint relaxed zoals gebruikelijk, de laatste tijden. Het is niet voor niets vakantie! Samen met Marco, een Nederlandse vriend die ook naar Mantova is gekomen voor de bruiloft van Riccardo en Zuri, drink ik cappuccino bij La Ducale, dat intussen mijn lievelings ontbijt-café is geworden. Zal het komen doordat ze hier de cappuccino leuk versieren met cacaobloemetjes?
Of door de zonnige kopjes die mij aan mijn bedrijfslogo herinneren? Het is natuurlijk ook de klantvriendelijkheid die doorslaggevend is. De kwaliteit van iemand's producten is net zo belangrijk als de "service with a smile" houding. Hier vind ik gelukkig beide dingen in een optimale combinatie. En deze dag kan niet meer stuk. :)
Na het ontbijt, op naar de markt!
Donderdag is het marktdag en het hele stadscentrum is vol met leuke kraampjes met groente, fruit, kleding, schoenen, typische Mantuaanse zoetigheden zoals de torta di tagliatelle (een krokante taart gemaakt met lichtzoete tagliatelle en amandelen, heel apart) en de beroemde torta sbrisolona (bereid met o.a. maismeel, amandelen en heel veel boter), keukenbenodigheden en allerlei leuke hebbedingetjes. Een ware paradijs voor wie, net als ik, gek is op markten. Voor foto's van de sbrisolona en de torta di tagliatelle, zie Fotoalbum "Mantova May 2006" op http://cucinadelsole.typepad.com/photos/mantova/index.html.
Er is ook een grote, witte tent waaronder boeken worden verkocht. Daar vind ik een fantastisch boek over de lokale keuken: "La cucina mantovana ieri e oggi" van ras-Mantovano Franco Marenghi. Zoeits laat ik zeker niet liggen! Een paar van deze recepten kan ik namelijk goed gebruiken voor mijn workshop over de keuken van de Italiaanse Renaissance.
Na zo'n uitgebreid marktbezoek is het natuurlijk al snel lunchtijd. Met Fabio - Italiaanse vriend, geboren en getogen in Mantova - en Marco beslissen we om naar Casteldario te rijden, dorp op een steenworp afstand van Mantova.
Daar wordt er, volgens vele Mantovani, de allerbeste risotto alla pilota gemaakt, één van Mantova's beroemde recepten. En daar is Tazio Nuvolari geboren, een van de meest geliefde Italiaanse autocoureurs aller tijden. Dat deze bekende risotto "alla pilota" heet heeft niets te maken met de Italiaanse vertaling van coureur, die ook "pilota" luidt. De "piloti" waren de mensen die de rijst verwerkten en klaar voor consumptie maakten. Daardoor de naam van dit bijzonder gerecht dat men niet als een gewone risotto maakt (dus door de rijst met veel bouillon te laten garen) maar met een aparte techniek bereidt, dat veel op koken met een hooikist lijkt. Op deze manier wordt de rijst bijzonder al dente en hij kleeft niet.
Niet veel mensen weten dat Italië de grootste rijstproducent van Europa is. De bekende Vialone nano soort, dat nodig is voor dit recept, komt uit deze streek. Deze rijstsoort is kleinkorrelig, rond en vol van smaak.
In dit seizoen zijn de rijstvelden nog vol met kleine, tengere, lichtgroene plantjes en veel water. Later, pas na de zomer, zullen de aren lang, sterk en vol korreltjes zijn.
Aangekomen in Casteldario gaan we linea recta naar de Locanda al Commercio-Rolli, op de Piazza Garibaldi. De sfeer is echt die van de klassieke Italiaanse restaurant waar zakenmensen gaan lunchen. Heel degelijk en toch "familiare". Als we binnenkomen zit het restaurant inderdaad vol mannen in pak, met als enige uitzondering een paar toeristen die makkelijk herkenbaar zijn door de zeer - voor Italiaanse maatstaven - relaxte kledij. In zo'n zaak komen de lokale mensen ook graag, vooral op zondagmiddag, met hun familie eten.
Hier volgt het recept van de risotto alla pilota. Normaal gesproken wordt het gemaakt met de zogenaamde pisto of pistùm, een heerlijke bereiding van gekruid varkensvlees. De pisto wordt gebruikt om de salamelle, de typische Mantuaanse worstjes, te maken. Omdat het praktisch onmogelijk is om de pisto ergens anders dan in Mantova en omgeving te vinden, geef ik een recept om dit na te maken met twee soorten varkensvlees.
Risotto alla pilota
voor 4 personen
400 gr. Vialone nano rijst
300 gr. vette grofgemalen varkensgehakt
100 gr. pancetta, grof gehakt
2 tenen knoflook, fijngesneden
80 gr. boter
1/2 glas droge witte wijn
geraspte Parmezaanse of Grana Padano kaas
zout
zwarte peper
Meng het gehakt en de pancetta door elkaar en breng op smaak met een beetje zout en een snufje peper. Gaar dit mengsel in de gesmolten boter waarin je van tevoren de knoflook kort hebt gebakken. Voeg de witte wijn toe en laat de alcohol goed verdampen. Haal van het vuur en houd goed warm.
Breng een pan met water (twee keer zoveel het gewicht van de rijst) aan de kook. Voeg een handjevol zout toe en laat de rijst erin vallen zodat je een bergje rijst in de pan maakt. Het puntje van de rijstberg moet een paar millimeters uit het water steken. Als het water te veel is, verwijder een beetje daarvan met een pollepel. Als het te weinig blijkt te zijn om de rijst bijna helemaal onder te krijgen, voeg een beetje kokend water toe.
Schud de pan even en laat de rijst zo'n 12 minuten koken met deksel erop. Roer af en toe. Haal de pan van het vuur en wikkel die, deksel en al, in een deken o.i.d. Laat de rijst op deze manier nog ongeveer 10-15 minuten garen en het resterende water absorberen. Op deze manier blijft de rijst "sgranato", zoals dat heet. Dat wil zeggen dat de korreltjes niet aan elkaar gaan plakken zoals bij een gewone risotto.
Verwarm desnoods nog even het varkensvlees in de pan, voeg dit aan de hete rijst toe samen met een flinke hoeveelheid geraspte grana of parmezan, meng alles goed door elkaar en serveer meteen. Buon appetito!
Bij de Locanda al Commercio brengen ze de risotto alla pilota aan tafel in een groot serveerbord.
Ieder van ons krijgt er een deel van in eigen bord opgeschept en mag voor meer vragen als het op is. Een beetje hetzelfde idee als onbeperkt mosselen of spare-ribs eten hier in Nederland, dus. Ik moet toegeven dat wat vele Mantovani over deze restaurant denken, helemaal waar is: deze is écht de allerbeste risotto alla pilota die ik ooit heb mogen proeven. Perfect van structuur en smaak, vol en toch licht. Hoe ze dat doen blijft een wonder, vooral als je denkt aan wat er allemaal in zit, maar nadat ik 3 (!!!) borden vol heb gegeten zonder zo'n gans-voor-de-kerst gevoel te krijgen, ben ik overtuigd van het feit dat de kok vast aan witte magie doet.
Bij dit fantastisch gerecht bestellen we natuurlijk een goudeerlijke lokale wijn, een Lambrusco Mantovano van Montaldo. Wie aan mierzoete bubbeltjes denkt wordt met zo'n wijn zeker verrast. De Lambrusco Mantovano is wél bruisend en licht maar helemaal niet zoet. Deze wijn is juist aangenaam fris en droog en blijkt een uitstekende keuze te zijn voor een perfecte balans met de volle, romige smaken van de risotto.
We willen natuurlijk niet weggaan zonder één van de vele beroemde Mantuaanse desserts te proeven: de bignolata. Het maakt een beetje aan een klassieke Saint Honoré denken: kleine soesjes gevuld met zabaglione, chocolade- en vanillecrème, met heel veel slagroom en chocola erdoorheen. Niet bepaald een light toetje, maar goed, diet always begins tomorrow. Espresso na en we zijn klaar - een beetje vol, dat wel - om terug naar Mantova te rijden, maar niet zonder eerst een bezoekje aan het beeld van autoheld Nuvolari te brengen...
Alle foto's: Nicoletta Tavella, behalve foto Vialone nano rijst van http://www.cialombardia.org/
Laatste reacties